UPI Balance Check Limit या महत्त्वाच्या विषयावर NPCI ने मोठा निर्णय घेतला आहे. भारतात दररोज कोट्यवधी लोक UPI वापरून व्यवहार करतात. मात्र, याच युपीआय प्रणालीवर वाढत्या लोडमुळे आता थेट मर्यादा लादल्या जात आहेत. गुगलपे, फोनपे, पेटीएमसह अन्य UPI अॅप्सवर 1 ऑगस्टपासून नवे नियम लागू होणार आहेत.
युपीआयवरील वाढता ताण NPCI ला कसा घातक वाटला?
गेल्या काही महिन्यांपासून NPCI (National Payments Corporation of India) ला सतत युपीआय सिस्टिमवरचा ताण जाणवत होता. फक्त एप्रिल महिन्यातच Check Balance आणि Check Transaction API वर लाखो विनंत्या झाल्या. परिणामी, युपीआय सिस्टीम दोन-तीन वेळा डाऊन झाली. 12 एप्रिल रोजी तर तब्बल पाच तास युपीआय सेवा पूर्णतः ठप्प झाली होती – ही गेल्या तीन वर्षांतील सर्वात मोठी अडचण होती. या सर्व तांत्रिक अडथळ्यांमुळे NPCI ने अखेर कडक पावले उचलण्याचा निर्णय घेतला. यामुळे आता सर्वसामान्य वापरकर्त्यांना काही गोष्टींमध्ये मर्यादा झेलाव्या लागणार आहेत.
‘UPI Balance Check Limit’ आणि इतर बंधने काय असतील?
1 ऑगस्ट 2025 पासून पुढील बंधने लागू होतील:
➤ दिवसात फक्त 50 वेळा बॅलन्स तपासणीची परवानगी
• यापुढे वापरकर्ते फक्त 50 वेळा UPI Balance Check करू शकतील.
• यानंतर पुढील बॅलन्स तपासणीसाठी दुसऱ्या दिवशी प्रतीक्षा करावी लागेल.
➤ मोबाईल नंबरशी लिंक असलेल्या खात्यांची पाहणी – 25 वेळेपर्यंत
• वापरकर्ते एकाच दिवशी अधिकतम 25 वेळा Link Account Check करू शकतील.
➤ ऑटो पेमेंट फक्त नॉन-पिक अवर्समध्ये
• Netflix, SIP, Insurance Premium सारखे Auto-Pay व्यवहार आता सकाळी 10 वाजण्याआधी, दुपारी 1 ते संध्याकाळी 5 दरम्यान किंवा रात्री 9:30 नंतर होतील.
• यामुळे पिक अवर्समधील (Peak Load Time) UPI सिस्टीमवरील ताण कमी होईल.
‘UPI Balance Check Limit’ का गरजेचे झाले?
दर महिन्याला सुमारे 16 अब्ज व्यवहार युपीआयवरून होतात. भारतात 40 कोटींपेक्षा जास्त लोक युपीआय वापरतात. यातील बहुतेक वापरकर्ते दिवसातून अनेकदा बॅलन्स तपासत असतात — बहुधा भीती, सवय किंवा उत्सुकतेपोटी. यामुळे UPI च्या API वर अत्याधिक विनंत्या जातात. NPCI च्या आकडेवारीनुसार, फक्त एप्रिलमध्ये बॅलन्स चेक आणि ट्रान्झॅक्शन तपासणीच्या विनंत्या इतक्या वाढल्या की त्यामुळे तीन वेळा सिस्टीम क्रॅश झाली. यामुळे NPCI ला यावर UPI Load Management करण्यासाठी ही बंधने लावावी लागत आहेत.
युपीआय वापरणाऱ्यांनी आता काय काळजी घ्यावी?
• UPI Balance Check करताना गरजेपुरतेच पहा, विनाकारण चेक करणे टाळा.
• Auto-pay सेट करताना तुमचे व्यवहार नॉन-पिक अवर्समध्ये ठेवण्याचा प्रयत्न करा.
• एकापेक्षा जास्त बँक खाती एकाच अॅपमध्ये लिंक करत असाल तर हे मर्यादित ठेवा.
• युपीआय सेवा डाऊन झाल्यास बॅकअप सिस्टीम म्हणून डेबिट कार्ड किंवा क्रेडिट कार्ड जवळ ठेवा.
‘UPI Balance Check Limit’ बद्दल लोकांमध्ये प्रतिक्रिया
या निर्णयामुळे अनेक वापरकर्त्यांना सुरुवातीला त्रास होऊ शकतो. मात्र, याचा दीर्घकालीन फायदा म्हणजे युपीआय सिस्टीम अधिक स्थिर आणि विश्वासार्ह होईल. अनेक बँकांनीही NPCI ला मागणी केली होती की अती-विनंती करणाऱ्या युजर्सवर काही मर्यादा लावाव्यात.
भारतासारख्या डिजिटल व्यवहार वाढणाऱ्या देशात “UPI Balance Check Limit” लागू करणं ही काळाची गरज आहे. यामुळे सिस्टिम क्रॅश होण्याचे प्रमाण कमी होईल, व्यवहार जलद आणि सुरक्षित होतील. गुगलपे, फोनपे, पेटीएम सारख्या UPI अॅप्सवरील वापरकर्त्यांनी या नव्या नियमांना समजून घेऊन त्यानुसार वापर करणे आवश्यक आहे.
➡️ CIBIL Score Check in 2 Minutes – फ्रीमध्ये क्रेडिट स्कोअर पाहण्याची सोपी पद्धत!